KẾ HOẠCH

VỀ VIỆC THỰC HIỆN QUYẾT ĐỊNH SỐ 1681/QĐ-TTG CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ VỀ TĂNG CƯỜNG CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG OAN, SAI VÀ BẢO ĐẢM BỒI THƯỜNG CHO NGƯỜI BỊ THIỆT HẠI TRONG HOẠT ĐỘNG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Thực hiện Quyết định số 1681/QĐ-TTg ngày 30/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Chương trình thực hiện Nghị quyết số 96/2015/QH13 của Quốc hội về tăng cường các biện pháp phòng, chống oan, sai và bảo đảm bồi thường cho người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Bảo đảm thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các mục tiêu, yêu cầu đề ra trong Chương trình của Chính phủ ban hành kèm theo Quyết định số 1681/QĐ-TTg. Chấp hành nghiêm pháp luật trong hoạt động tố tụng hình sự. Không bỏ lọt tội phạm, không để xảy ra oan, sai. Khi xác định đã có oan, sai phải kịp thời minh oan cho người bị oan, bồi thường cho người bị thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Giảm tối đa các trường hợp bắt, tạm giữ hình sự sau đó chuyển xử lý hành chính. Hạn chế đến mức thấp nhất việc đình chỉ điều tra do hành vi không cấu thành tội phạm. Không để xảy ra bức cung, dùng nhục hình, người đang bị tạm giữ và chấp hành án tại các cơ sở giam giữ chết do tự sát, đánh nhau. Tạo điều kiện thuận lợi cho luật sư tham gia các vụ án theo quy định của pháp luật. Xử lý nghiêm minh đối với người thi hành công vụ sai phạm và trách nhiệm liên đới của người đứng đầu cơ quan gây ra oan, sai, để xảy ra bức cung, dùng nhục hình trong hoạt động điều tra, tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.

2. Xác định định rõ nhiệm vụ, giải pháp, phân công trách nhiệm cụ thể và cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành, địa phương trong thực hiện Chương trình của Chính phủ theo Quyết định 1681/QĐ-TTG ngày 30/8/2016.

II. NHIỆM VỤ

1. Nâng cao năng lực phát hiện, điều tra, khám phá kịp thời các loại tội phạm. Tăng cường công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Bảo đảm việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can chặt chẽ, thận trọng, có căn cứ và đúng thủ tục pháp luật. Khắc phục việc làm oan người vô tội. Thực hiện đúng quy trình về điều tra các loại án, khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, công tác điều tra ban đầu, nhất là đối với các vụ án giết người, hiếp dâm không quả tang. Không để xảy ra bức cung, dùng nhục hình; không để xảy ra trường hợp người đang bị giam giữ, chấp hành án tại các cơ sở giam giữ chết do tự sát, do đánh nhau và phải làm rõ trách nhiệm của cán bộ trực tiếp quản lý và người đứng đầu cơ sở giam giữ để xảy ra tình trạng này.

2. Cơ quan điều tra cấp tỉnh tiếp nhận, điều tra giải quyết các vụ án do Cơ quan điều tra cấp huyện thụ lý có dấu hiệu oan, sai, bỏ lọt tội phạm; Báo cáo Bộ Công an về các vụ án đã xét xử mức chung thân, tử hình, sau đó xét xử phúc thẩm hủy án để điều tra lại. Các cơ quan tiến hành tố tụng khẩn trương giải quyết các vụ án đã quá thời hạn luật định, xử lý dứt điểm những vụ án kéo dài và các vụ án khác được dư luận, cử tri quan tâm; sớm kết thúc điều tra đề nghị truy tố đối với các vụ án mà Tòa án trả để điều tra lại, điều tra bổ sung.

3. Bảo đảm các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực hiện nghiêm thẩm quyền theo Bộ luật tố tụng hình sự và Luật tổ chức Cơ quan điều tra qui định, không để xảy ra tình trạng bỏ lọt tội phạm, không để xảy ra oan, sai. Nâng cao chất lượng điều tra các vụ án thuộc thẩm quyền.

4. Thực hiện có hiệu quả việc phân loại, xử lý vụ án; việc đình chỉ điều tra vụ án, bị can phải có căn cứ và đúng quy định của pháp luật. Kịp thời giải quyết khiếu nại, tố cáo, đơn kêu oan, đơn tố bức cung, dùng nhục hình.

5. Cử đi đào tạo, tổ chức tập huấn, tập huấn chuyên sâu để nâng cao chất lượng công tác điều tra, giám định pháp y, thành lập tổ chức giám định tài chính để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác điều tra các vụ án về kinh tế.

6. Khi có vụ việc oan sai xảy ra, xem xét trách nhiệm hoàn trả đối với người thi hành công vụ đã gây ra thiệt hại theo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước; xử lý trách nhiệm liên đới của người đứng đầu cơ quan gây ra oan, sai, để xảy ra bức cung, dùng nhục hình.

III. GIẢI PHÁP

1. Triển khai, thi hành nghiêm túc các quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến công tác phòng ngừa, chống tội phạm và bảo đảm bồi thường cho người thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi hành của bộ, ngành chức năng, đặc biệt là các đơn vị thuộc Cơ quan điều tra các cấp của Công an nhân dân.

2. Thực hiện nghiêm các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự và Thông tư liên ngành số 06/2013/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 02/8/2013 về công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; phân công, phân cấp cụ thể, rõ ràng trong hoạt động điều tra. Nâng cao trách nhiệm của lãnh đạo các đơn vị điều tra và Điều tra viên trong việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn, biện pháp hạn chế quyền con người, đặc biệt là các biện pháp tạm giữ, tạm giam bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Quá trình điều tra, lập hồ sơ vụ án phải tuân thủ các quy định của pháp luật; phát hiện, thu thập, củng cố, bảo quản và đánh giá chứng cứ buộc tội cũng như chứng cứ gỡ tội đầy đủ, khách quan, toàn diện nhằm xác định sự thật vụ án. Việc đình chỉ điều tra, miễn trách nhiệm hình sự phải bảo đảm chặt chẽ, có đầy đủ căn cứ. Cơ quan điều tra cấp tỉnh có trách nhiệm kiểm tra chặt chẽ đối với các quyết định đình chỉ điều tra đối với bị can của các Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp huyện, tránh tình trạng lạm dụng miễn truy cứu trách nhiệm hình sự để đình chỉ điều tra các đối tượng bị oan, sai. Đối với những vụ phức tạp, nghiêm trọng, vụ án có quan điểm khác nhau giữa các cơ quan tiến hành tố tụng cấp huyện phải thực hiện báo cáo xin ý kiến cơ quan tiến hành tố tụng cấp tỉnh. Cấp tỉnh phải báo cáo cấp Trung ương để xin ý kiến.

3. Tập trung đẩy nhanh tiến độ giải quyết các đơn kêu oan, đơn khiếu nại bức xúc kéo dài, đơn tố cáo vi phạm trong hoạt động điều tra; Giải quyết kịp thời đơn khiếu nại, tố cáo về bức cung, dùng nhục hình trong hoạt động điều tra. Rà soát các trường hợp bị oan đã có đơn yêu cầu bồi thường để kịp thời giải quyết; có biện pháp giải quyết dứt điểm đối với các trường hợp có đơn yêu cầu bồi thường từ những năm trước còn tồn đọng; chủ động và có giải pháp tích cực trong việc thương lượng đối với người có đơn yêu cầu bồi thường, thẩm định hồ sơ đề nghị bồi thường để trình cơ quan có thẩm quyền sớm cấp kinh phí bồi thường, hạn chế tối đa các trường hợp giải quyết bồi thường thiệt hại chưa thỏa đáng dẫn đến tình trạng người bị thiệt hại khởi kiện đòi bồi thường ra Tòa án; xem xét, thực hiện nghiêm túc trách nhiệm hoàn trả đối với ngươi thi hành công vụ đã gây thiệt hại theo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

4. Thường xuyên giáo dục, chính trị, tư tưởng, tập huấn, đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật, đạo đức nghề nghiệp, ý thức trách nhiệm và trách nhiệm công vụ cho lực lượng thực thi pháp luật, nhất là Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra và Các cơ quan được tiến hành một số hoạt động điều tra, Điều tra viên, cán bộ điều tra, cán bộ quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự. Xây dựng đội ngũ Điều tra viên đủ về số lượng, nắm vững đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tinh thông nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức trong sáng, luôn có quan điểm khách quan, toàn diện trong điều tra, xử lý tội phạm. Xem xét, điều chuyển biên chế phù hợp cho các địa phương xảy ra nhiều án, tránh áp lực quá nhiều công việc dẫn đến oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Bố trí sử dụng cán bộ phù hợp với năng lực, sở trường; kiên quyết không bố trí cán bộ chưa qua đào tạo về công tác điều tra, không bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện để làm công tác điều tra, xử lý tội phạm. Tăng cường lực lượng Điều tra viên cho Cơ quan điều tra cấp huyện. Kiên quyết loại khỏi bộ máy Cơ quan điều tra những cán bộ kém về đạo đức, yếu về chuyên môn nghiệp vụ.

5. Đề cao trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị đối với các vụ việc oan, sai trong hoạt động điều tra hình sự; xử lý nghiêm minh đối với người thi hành công vụ mắc sai phạm, nhất là đối với các trường hợp bức cung, dùng nhục hình, làm oan, sai nghiêm trọng. Đơn vị để xảy ra oan, sai, bức cung, dùng nhục hình thì thủ trưởng đơn vị đó phải chịu trách nhiệm liên đới. Củng cố, chấn chỉnh công tác giám định tư pháp, nhất là giám định về tài chính, ngân hàng, xây dựng, giao thông, giám định pháp y… phục vụ công tác điều tra, xử lý tội phạm bảo đảm chính xác, kịp thời.

6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động điều tra, nhất là chấp hành các quy trình làm việc, quy chế công tác trong hoạt động điều tra; phát hiện sớm sai phạm, tập trung xác minh dấu hiệu oan, sai để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời, không để kéo dài, gây hậu quả xấu. Tăng cường công tác hướng dẫn chỉ đạo hoạt động điều tra, xử lý tội phạm của Cơ quan điều tra cấp trên đối với Cơ quan điều tra cấp dưới, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, những vụ án phức tạp, tồn đọng, kéo dài. Phối hợp chặt chẽ với Viện kiểm sát nhân dân các cấp kiểm sát hoạt động điều tra ngay từ tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm nhằm hạn chế các vi phạm, thiếu sót trong hoạt động tố tụng hình sự, phòng ngừa oan, sai. Tạo điều kiện thuận lợi cho luật sư, người bào chữa sớm tham gia các hoạt động tố tụng của cơ quan điều tra theo quy định của pháp luật đề phòng, chống oan, sai, bức cung, dùng nhục hình. Tiếp nhận, nghiên cứu các kiến nghị của luật sư, người bào chữa trong quá trình điều tra, thu thập, đánh giá chứng cứ nhằm bảo đảm kết luận điều tra vụ án khách quan, toàn diện, đầy đủ, chính xác và đúng pháp luật. Tăng cường công tác tổng kết thực tiễn, hướng dẫn áp dụng pháp luật, thông báo rút kinh nghiệm kịp thời đối với các hồ sơ vụ án trả hồ sơ điều tra bổ sung, vụ án bị Tòa cấp trên hủy án, án đình chỉ điều tra do không có hành vi phạm tội, vụ án Tòa tuyên không phạm tội và các vi phạm pháp luật khác trong quá trình giải quyết vụ án.

7. Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ quan tư pháp; đầu tư kinh phí nâng cấp trang thiết bị cho hoạt động điều tra, khám nghiệm hiện trường, giám định tư pháp. Xây dựng và triển khai đúng lộ trình của Bộ Công an về dự án lắp đặt và vận hành hệ thống thiết bị ghi âm, ghi hình có âm thanh các buổi hỏi cung theo quy định của pháp luật, để ghi nhận chứng cứ, chống bức cung, dùng nhục hình, phòng chống oan, sai trong điều tra các vụ án hình sự. Tiếp tục xây dựng, sửa chữa, nâng cấp các cơ sở giam, giữ phục vụ công tác quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự nhằm đảm bảo quyền con người, không để người đang bị giam, giữ và chấp hành án tại các cơ sở giam giữ chết do đánh nhau, tự sát.

IV. PHÂN CÔNG TRÁCH NHIỆM

1. Công an tỉnh

- Chủ trì, phối hợp với các ngành, địa phương tham mưu cho UBND tỉnh triển khai, thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về công tác đảm bảo an ninh, trật tự, cải cách tư pháp. Xây dựng và triển khai đề án nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động nghiệp vụ của lực lượng Công an nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; chịu trách nhiệm thực hiện các mục tiêu phòng ngừa nghiệp vụ, phát hiện, điều tra tội phạm, truy bắt, vận động đối tượng truy nã ra đầu thú, thi hành án hình sự, quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam, trong đó trọng tâm là mục tiêu không để xảy ra oan, sai trong hoạt động điều tra của lực lượng Công an nhân dân.

- Chủ trì, phối hợp với các ngành chức năng đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; xây dựng, triển khai Đề án nâng cấp trang thiết bị cho hoạt động điều tra, khám nghiệm hiện trường, giám định tư pháp, nhất là các thiết bị ghi âm, ghi hình có âm thanh để ghi nhận chứng cứ, chống bức cung, dùng nhục hình theo đúng quy định của pháp luật; khẩn trương nâng cấp các cơ sở giam giữ đã xuống cấp nghiêm trọng hoặc quá tải về giam giữ. Tiếp tục triển khai có hiệu quả các biện pháp chống bức cung, dùng nhục hình.

- Bố trí nơi làm việc cho luật sư, người bào chữa nghiên cứu hồ sơ, bảo đảm quyền, nghĩa vụ của luật sư hoặc người bào chữa khi tham gia tố tụng hình sự. Tiếp nhận, nghiên cứu các kiến nghị của luật sư, người bào chữa trong quá trình điều tra, thu thập, đánh giá chứng cứ nhằm bảo đảm kết luận điều tra vụ án khách quan, toàn diện, đầy đủ, chính xác và đúng pháp luật.

- Chủ động, tích cực phối hợp chặt chẽ với Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân trong việc rà soát xem xét, giải quyết dứt điểm các đơn khiếu nại kêu oan. Tập trung giải quyết các vụ án đã quá thời hạn luật định, phối hợp xử lý dứt điểm những vụ án kéo dài và các vụ án khác được dư luận, cử tri quan tâm.

- Tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức nghề nghiệp, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và trách nhiệm công vụ cho đội ngũ cán bộ thực thi pháp luật trong hoạt động điều tra; Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an các cấp phải nêu cao tinh thần trách nhiệm phát hiện kịp thời, chấn chỉnh khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác bắt, giam giữ, điều tra xử lý tội phạm; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm và kiên quyết điều chuyển khỏi Cơ quan điều tra những cá nhân vi phạm nghiêm trọng trong công tác điều tra vụ án hình sự; xử lý trách nhiệm liên đới của thủ trưởng trực tiếp nếu để xảy ra oan, sai, bức cung, dùng nhục hình. Đơn vị có cán bộ, chiến sĩ Công an bị khởi tố, kỷ luật do để xảy ra oan, sai, bức cung, dùng nhục hình, phải tổ chức kiểm điểm nghiêm túc, đồng thời, kịp thời thông báo cho Công an các đơn vị, địa phương để rút kinh nghiệm. Rà soát, đề nghị bổ sung biên chế phù hợp cho các địa phương xảy ra nhiều án, tránh áp lực quá nhiều công việc dẫn đến oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Xem xét, thực hiện nghiêm túc trách nhiệm hoàn trả đối với người thi hành công vụ trong Công an nhân dân đã gây thiệt hại theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

2. Sở Tư pháp

Chủ trì, phối hợp các ngành, địa phương nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; phối hợp với Đoàn Luật sư tỉnh An Giang trong việc đào tạo đội ngũ luật sư, nâng cao tính chuyên nghiệp và đạo đức nghề nghiệp của luật sư; giám sát luật sư trong việc tuân thủ pháp luật, thực hiện tốt trách nhiệm bào chữa, cung cấp dịch vụ pháp lý, nhất là đối với những trường hợp bào chữa chỉ định theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.

3. Sở Tài chính

Bố trí kinh phí thường xuyên cho hoạt động tố tụng hình sự theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành. Nghiên cứu đề xuất cấp, hỗ trợ kinh phí cho việc nâng cấp, cơ sở giam, giữ, trang bị các thiết bị giám sát hoạt động điều tra, chấp hành án, nơi hỏi cung, nơi nghiên cứu hồ sơ, tiếp xúc với bị can, bị cáo của luật sư, người bào chữa. Đảm bảo kinh phí cho hoạt động phòng, chống tội phạm.

4. Sở Kế hoạch và Đầu tư

Xây dựng đề án đầu tư trang bị phương tiện, cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động tố tụng hình sự theo quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự, Luật Đầu tư công để nâng cấp trang thiết bị cho hoạt động điều tra, khám nghiệm hiện trường, giám định tư pháp, bổ sung vốn đầu tư thực hiện xây dựng các đề án về xây dựng các thiết bị ghi âm, ghi hình có âm thanh để ghi nhận chứng cứ, chống bức cung, dùng nhục hình; phối hợp với Công an tỉnh và các ngành chức năng có lộ trình, kế hoạch cụ thể để kịp thời nâng cấp các cơ sở giam giữ đã xuống cấp nghiêm trọng hoặc quá tải về giam giữ.

5. Sở Y tế

Chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, Sở Tư pháp và các ngành liên quan tăng cường công tác quản lý, đào tạo cán bộ để nâng cao chất lượng công tác giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần. Đảm bảo cơ sở vật chất cho hoạt động giám định phục vụ công tác điều tra.

6. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh

Phối hợp với các ban, ngành thực hiện các mục tiêu và giải pháp đề ra tại kế hoạch này theo chức năng nhiệm vụ; trong đó chịu trách nhiệm bảo đảm không để xảy ra oan, sai trong hoạt động tố tụng hình sự, trong tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

7. Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn:

Bảo đảm các cơ quan thuộc quyền quản lý được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực hiện nghiêm thẩm quyền tố tụng do luật định; không để xảy ra tình trạng bỏ lọt tội phạm, nâng cao chất lượng điều tra các vụ án thuộc thẩm quyền, bảo đảm không để xảy ra oan, sai.

8. Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố

Chỉ đạo, triển khai thực hiện toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp phòng, chống tội phạm, công tác thi hành án hình sự; chịu trách nhiệm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đề ra tại Nghị quyết số 96/2015/QH13 và Quyết định số 1681/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ở địa phương; Chịu trách nhiệm bố trí kinh phí, chủ động phối hợp với ngành có liên quan triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch này ở địa phương.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

- Căn cứ Kế hoạch này, các cấp các ngành khẩn trương triển khai, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện.

- Định kỳ (6 tháng, năm) các đơn vị, địa phương có liên quan báo cáo kết quả thực hiện các biện pháp phòng, chống oan, sai và bảo đảm bồi thường cho người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự về UBND tỉnh (qua Công an tỉnh) để báo cáo về trên và thống nhất chỉ đạo.

- Giao Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với Văn phòng UBND tỉnh theo dõi, hướng dẫn, đôn đốc các ngành, các địa phương thực hiện nghiêm túc Kế hoạch này./.