KẾT LUẬN

VỀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN CHỈ THỊ SỐ 32-CT/TW, NGÀY 09/12/2003 CỦA BAN BÍ THƯ TRUNG ƯƠNG ĐẢNG (KHOÁ IX) VỀ TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG TRONG CÔNG TÁC PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT, NÂNG CAO Ý THỨC CHẤP HÀNH PHÁP LUẬT CỦA CÁN BỘ, NHÂN DÂN

Sau khi xem xét Tờ trình của Văn phòng Trung ương Đảng (Tờ trình số 92-TTr/VPTW, ngày 28/12/2010) và Báo cáo của Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp (Báo cáo số 108/BC-BCS, ngày 20/12/2010) về kết quả tổng kết 6 năm thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khoá IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân (sau đây gọi tắt là Chỉ thị 32-CT/TW), Ban Bí thư cơ bản đồng ý với nội dung Tờ trình của Văn phòng Trung ương Đảng và Báo cáo của Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp, đồng thời kết luận một số vấn đề cơ bản như sau:

I - Những kết quả chủ yếu trong việc thực hiện Chỉ thị 32-CT/TW

1 - Nhận thức của các cấp uỷ, tổ chức đảng về vai trò, tầm quan trọng của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được nâng lên một bước; nhiều cấp uỷ, tổ chức đảng đã coi phổ biến, giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; thường xuyên quan tâm đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các doanh nghiệp trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện.

Mặt trận và các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc đã có nhiều cố gắng, phối hợp với các cơ quan nhà nước tích cực triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các tầng lớp nhân dân; bước đầu đã thực hiện được chủ trương xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, huy động được một số nguồn lực của xã hội cho công tác này.

2 - Bộ máy tổ chức, cán bộ làn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật từng bước được củng cố, kiện toàn; nhiều cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được bồi dưỡng về chính trị, nghiệp vụ; chất lượng hoạt động ngày càng được nâng lên.

Các cơ quan chuyên môn của Bộ Tư pháp, tổ chức pháp chế các bộ, ngành và sở tư pháp các địa phương đã phát huy được vai trò chủ động trong việc tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền cùng cấp triển khai thực hiện Chỉ thị. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp đã thực hiện được vai trò liên kết, phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Công khai, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện đối với thế hệ trẻ.

3 - Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật không ngừng được đổi mới, nội dung đã bám sát và phục vụ kịp thời việc triển khai thực hiện  các nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ cụ thể của mỗi bộ, ngành, địa phương; từng bước khắc phục được tính hình thức. Nguồn kinh phí phục vụ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được quan tâm đầu tư năm sau cao hơn năm trước.

Trình độ, nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân ở nhiều cơ quan, tổ chức và địa phương được nâng lên một bước; các hành vi vi phạm pháp luật giảm dần, góp phần giữ vằng an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

II - Hạn chế và nguyên nhân

1 - Vẫn còn một số cấp uỷ, tổ chức đảng chưa quan tâm đúng mức đến việc lãnh đạo, chỉ đạo triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; chưa quan tâm chỉ đạo tổng kết và nhân rộng các mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật tốt tại cơ sở; chưa coi công tác này “là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị”; còn tình trạng cấp uỷ đảng coi phổ biến, giáo dục pháp luật là nhiệm vụ riêng của các cơ quan nhà nước và các tổ chức đoàn thể, thiếu kiểm tra, đôn đốc thường xuyên. Một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa tích cực tham gia vào các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật; chưa thực sự gương mẫu chấp hành pháp luật, lời nói chưa đi đôi với việc làm, từ đó làm ảnh hưởng không tốt đến công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

2 - Chất lượng, hiệu quả của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật chưa đồng đều. Thời lượng và chất lượng phổ biến, giáo dục pháp luật trên các phương tiện thông tin đại chúng còn ít, chưa đáp ứng được yêu cầu của tình hình mới. Một số bộ, ngành, đoàn thể, địa phương chưa thực sự chủ động thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vẫn còn trông chờ vào sự chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên. Tổ chức pháp chế một số bộ, ngành, sở tư pháp một số địa phương và các cơ quan có liên quan chưa chủ động tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền xây dựng chương trình, kế hoạch và các giải pháp triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với tình hình cụ thể của từng bộ, ngành, đoàn thể, địa phương. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp chưa phát huy hết tiềm năng của từng thành viên. Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật chưa được điều chỉnh bằng các văn bản có giá trị pháp lý cao. Tổ chức bộ máy, cơ chế thực hiện và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động này và các cơ chế, chính sách có liên quan chưa được quy định rõ ràng.

3 - Việc phổ biến, giáo dục pháp luật cho độic ngũ cán bộ, công chức và nhân dân có nơi, có lúc chưa được thực hiện thường xuyên, còn mang tính hình thức; chưa kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục pháp luật với việc tổ chức thi hành kiểm tra, giám sát việc thi hành pháp luật và việc xử lý những ngưpừi có hành vi vi phạm; một số vụ việc vi phạm pháp luật, đặc biệt là một số vụ việc liên quan đến cán bộ, đảng viên chưa được xử lý nghiêm minh, ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân đối với pháp luật. giáo dục pháp luật trong nhà trường chưa gắn nhiều vói thực tiễn đời sống xã hội. Chương trình, giáo trình, sách giáo khoa dạy và học pháp luật chưa thực sự phù hợp. Đội ngũ giảng viên, giáo viên dạy pháp luật, giáo dục công dân còn thiếu về số lượng, chưa được đào tào chuẩn về kiến thức pháp luật. Kinh phí phục vụ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật chưa được quan tâm đầu tư hợp lý.

III - Phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới

1 - Tiếp tục củng cố, nâng cao nhận thức và tăng cường sự lãnh đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan nhà nước. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các tổ chức kinh tế thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và các thành viên của Hội đồng trong việc tham mưu và tổ chức thực hiện kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật ở từng cơ quan, đơn vị, địa phương. Bảo đảm mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đều được phổ biến kịp thời, đầy đủ đến toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân. Tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức và ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật của toàn thể cán bộ và nhân dân; góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

2 - Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện pháp luật và các cơ chế, chính sách về phổ biến, giáo dục pháp luật; xây dựng cơ chế thực hiện chủ trong xã hội hoá, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội tham gia vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các tổ chức kinh tế trong việc triển khai thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Có chính sách hỗ trợ nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật đối với nhân dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người và các đối tượng thiệt thòi.

3 - Gắn việc tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, nghị quyết của đại hội đảng bộ các cấp và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI với việc xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật và tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; thể chế hoá kịp thời, đúng đắn và tổ chức thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng. Thường xuyên quan tâm, đào tạo, bồi dưỡng và có cơ chế hợp lý, động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; gắn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị và địa phương; đầu tư kinh phí hợp lý cho công tác này.

4 - Tiếp tục tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Đề cao vai trò, trách nhiệm của các cơ quan truyền thông đại chúng, các cán bộ chuyên trách và Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Xác định rõ nội dung, chương trình phối hợp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong từng thời gian, phù hợp với từng cơ quan, đơn vị, địa phương; bảo đảm phục vụ kịp thời các nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của từng cơ quan, tổ chức và địa phương. Thường xuyên kiểm tra, sơ kết, rút ra kinh nghiệm tốt để phát huy, kịp thời khắc phục những hạn chế, thiếu sót.

5 - Tích cực đổi mới, đa dạng hoá các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với đặc điểm, nhu cầu của từng nhóm đối tượng và các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng cơ quan, tổ chức và các địa phưpưng; lồng ghép công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với việc thực hiện các chương trình, các phong trào vận động quần chúng khác; thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, đôn đố thực hiện chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật; kiểm điểm, phê bình, xử lý nghiêm khắc đối với những cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện đúng nhiệm vụ được giao.

6 - Tiếp tục đổi mới chương trình, giáo trình, sách giáo khoa giảng dạy về pháp luật; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, từng bước chuẩn hoá đội ngũ giáo viên, cán bộ giảng dạy pháp luật, giáo dục công dân trong tất cả các cấp học và trình độ đào tại, đáp ứng các nhu cầu dạy và học tập kiến thức pháp luật trong tất cả các trường trên phạm vi cả nước; đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo pháp luật cho học sinh, sinh viên trong các trường phổ thông, trung học chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học với nội dung, hình thức phù hợp với từng nhóm đối tượng.

7- Kết hợp chặt chữ giữa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với việc tổ chức thi hành pháp luật; thường xuyên tổ chức các hoạt động kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của cơ quan, tổ chức và cá nhân; ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là những đối tượng vi phạm là cán bộ, đảng viên. Tăng cường trách nhiệm của các cơ quan có chức năng tổ chức thi hành pháp luật và các cơ quan tư pháp trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Gắn kết chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án với việc tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật có liên quan nhằm nâng cao ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân.

IV- Trách nhiệm tổ chức thực hiện

1 - Đảng đoàn Quốc hội tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, tổ chức hữu quan khẩn trương xây dựng, ban hành Luật phổ biến, giáo dục pháp luật và các văn bản pháp luật có liên quan, tạo cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; lãnh đạo, chỉ đạo đại biểu Quốc hội thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến pháp luật và giám sát việc thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa phương nơi ứng cử.

2 - Ban các sự đảng Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo các bộ, ngành và uỷ ban nhân dân các địa phương triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với đặc điểm, tình hình và nhiệm vụ chính trị của cơ quan, tổ chức, địa phương trong từng thời gian, tập trung hướng mạnh về cơ sở. Xây dựng, hoàn thiện cơ chế phối hợp, nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của các ngành, các cấp; kiện toàn bộ máy chuyên trách làm công tac phổ biến, giáo dục pháp luật. Trọng tâm là kiện toàn hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, tổ chức pháp chế các ngành, các cấp, các đoàn thể. Rà soát, phân loại, đánh giá đội ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật để có biện pháp đào tạo, bồi dưỡng thích hợp.

Nghiên cứu xây dựng và thực hiện các chế độ, chính sách đối với những người tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, đội ngũ giảng viên, giáo viên giảng dạy pháp luật, giáo dục công dân; hoàn thiện cơ chế, chính sách về tài chính, đáp ứng tốt hơn cho hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật v.v… Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật; có chính sách khen thưởng, động viên kịp thời đối với tổ chức, cá nhân có thành tích; phê bình và xử lý nghiêm khắc đối với những cơ quan, đơn vị, cá nhân mắc sai phạm.

3 - Các tỉnh uỷ, thành uỷ và các cấp uỷ, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tiếp tục nêu cao vai trò, trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các tổ chức kinh tế thực hiện tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, tạo sự chuyển biến căn bản về ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân; hiện thực hoá quan điểm “phổ biến, giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng”. Quán triệt để cán bộ, đảng viên nêu cao ý thức tôn trọng, gương mẫu chấp hành pháp luật; tích cực vận động gia đình, người thân và những người xung quanh nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật; coi đây là một trong các tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá tư cách đảng viên.

4 - Đảng đoàn Uỷ ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam và các tổ chức đoàn thể ở trung ương lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể ở địa phương phối hợp với cơ quan, tổ chức hữu quan xây dựng và thực hiện các chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, tổ chức; gắn phổ biến, giáo dục pháp luật với  việc thực hiện các phòng trào, các cuộc vận động quần chúng do Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên phát động.

5- Ban cán sự đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì phối hợp với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp và các cơ quan có liên quan rà soát nội dung, hoàn thiện chương trình, giáo trình, sách giáo khoa giáo dục pháp luật phù hợp với các nhóm đối tượng học sinh, sinh viên; rà soát, phân loại, đánh giá đội ngũ giảng viên, giáo viên giảng dạy pháp luật, giáo dục công dân để có biện pháp đào tạo, bồi dưỡng thích hợp.

6 - Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Nhân dân, các cơ quan thông tin tuyên truyền ở Trung ương và địa phương tiếp tục phối hợp xây dựng các chuyên trang, chuyên mục về phổ biến, giáo dục pháp luật, lựa chọn nội dung, hình thức hợp lý và tăng thời lượng tuyên truyền để thực hiện tốt các chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật do các cơ quan, tổ chức ở Trung ương đã đề ra.

7 - Các tổ chức đảng trong các cơ quan có chức năng tổ chức thi hành pháp luật và các cơ quan tư pháp tăng cường chỉ đạo việc tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của mình để nâng cao ý thức tôn trọng, chấp hành của cán bộ và nhân dân; tăng cường lồng ghép phổ biến, giáo dục pháp luật với việc thi hành pháp luật trong các lĩnh vực chuyên môn được giao.

Văn phòng trung ương Đảng và Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp có trách nhiệm hướng dẫn, theo dõi việc quán triệt thực hiện và báo cáo kết quả với Ban Bí thư.