Kính gửi: Bộ Tài chính

Ngày 24/01/2011, Bộ Tài chính có văn bản số 1183/BTC-TCT đề nghị Bộ Xây dựng có ý kiến về đề xuất thu thuế thu nhập cá nhân và thu lệ phí trước bạ đối với trường hợp uỷ quyền chuyển nhượng bất động sản. Sau khi nghiên cứu, Bộ Xây dựng có ý kiến như sau:

1. Theo quy định của pháp luật dân sự thì uỷ quyền chuyển nhượng bất động sản là một dạng giao dịch dân sự, theo đó người có bất động sản (vì nhiều lý do khác nhau không thể thực hiện được quyền của mình) nên có quyền uỷ quyền cho người khác thay mình thực hiện các quyền của chủ sở hữu như: bán, cho thuê, thế chấp bất động sản…(gọi chung là uỷ quyền định đoạt bất động sản). Giao dịch này không làm phát sinh việc chuyển dịch quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản từ người uỷ quyền sang người được uỷ quyền mà chỉ là sự thay đổi chủ thể thực hiện các quyền của chủ sở hữu bất động sản (người được uỷ quyền sẽ thay mặt chủ sở hữu thực hiện việc chuyển nhượng bất động sản cho người khác). Vì vậy, không có cơ sở để thu thuế thu nhập cá nhân cũng như thu lệ phí trước bạ của người uỷ quyền và người được uỷ quyền chuyển nhượng bất động sản.

Mặt khác, theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành thì chỉ những hộ gia đình, cá nhân có chuyển nhượng bất động sản mà không phải là bất động sản duy nhất mới thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân; còn giao dịch uỷ quyền bất động sản không làm thay đổi chủ sở hữu, chủ sử dụng bất động sản, không làm phát sinh thu nhập từ việc uỷ quyền nên không thuộc diện phải chịu thuế thu nhập cá nhân.

2. Hiện nay, Luật Nhà ở chỉ có quy định về việc uỷ quyền quản lý, sử dụng nhà ở mà không có quy định về việc uỷ quyền định đoạt nhà ở; các tổ chức, cá nhân chỉ thực hiện uỷ quyền định đoạt bất động sản theo quy định của pháp luật dân sự. Việc Nhà nước quy định cho phép các chủ sở hữu được uỷ quyền chuyển nhượng bất động sản tuy đã tạo điều kiện cho những người không thể trực tiếp thực hiện các thủ tục liên quan đến việc chuyển nhượng bất động sản, nhưng trên thực tế nhiều trường hợp không thuộc diện này đã lợi dụng quy định nêu trên để trốn thuế thu nhập cá nhân (mua bán trao tay núp bóng dưới hình thức uỷ quyền) và đã gây ra nhiều rủi ro cho người được uỷ quyền. Vì vậy, trong trường hợp phải có giải pháp để hạn chế tình trạng trốn thuế thu nhập cá nhân từ việc uỷ quyền chuyển nhượng bất động sản thì cần đề nghị Bộ Tư pháp nghiên cứu, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Bộ Luật dân sự năm 2005 theo hướng: chỉ cho phép chủ sở hữu được uỷ quyền cho người khác thực hiện một số thủ tục liên quan đến việc chuyển nhượng bất động sản (như soạn thảo hợp đồng, nộp thuế và các nghĩa vụ tài chính khác, liên hệ với các cơ quan nhà nước…), còn việc ký hợp đồng chuyển nhượng bất động sản (ký hợp đồng định đoạt bất động sản) thì phải do chủ sở hữu (bên uỷ quyền) trực tiếp ký với bên nhận chuyển nhượng bất động sản, không cho phép bên được uỷ quyền được trực tiếp ký hợp đồng với bên thứ ba như hiện nay./.